NASA Astrofizik Bölümü Direktörü Shawn Domagal-Goldman, SPHEREx’in bu kısa sürede topladığı verinin “diğer görevlerle birlikte kullanıldığında” çok daha değerli olacağını vurgularken; bu çalışmayı, her biri ayrı bilgi taşıyan 102 yeni gökyüzü haritası olarak tanımlıyor.
6 AYDA TAM TUR
SPHEREx, Dünya’yı kutuplar üzerinden kuzeyden güneye geçecek şekilde günde yaklaşık 14,5 kez turluyor. Her gün gökyüzünün tek bir dairesel şeridinde yaklaşık 3 bin 600 görüntü alıyor; Dünya Güneş etrafındaki yörüngesinde ilerledikçe teleskobun baktığı şerit de kayıyor. Sonuçta 6 ayın sonunda 360 derece tamamlanıyor ve gökyüzünün tamamı taranmış oluyor.
NASA’nın verdiği bilgiye göre görev Mayıs ayında haritalamaya başladı ve Aralık itibarıyla ilk “tüm gökyüzü mozaiği” ortaya çıktı.
NEDEN ÖNEMLİ?
SPHEREx’in farkı, “geniş alan + çok renk” ikilisinde yatıyor. Daha önceki görevler (örneğin WISE) tüm gökyüzünü taradı, ancak SPHEREx bunu çok daha fazla dalga boyunda yapıyor. Öte yandan James Webb Uzay Teleskobu çok daha ayrıntılı spektroskopi yapabilse de, Webb’in görüş alanı SPHEREx’e kıyasla binlerce kat daha dar. SPHEREx bu yüzden “tüm gökyüzünü düzenli aralıklarla çok renkli görmek” gibi, başka hiçbir aracın aynı anda sağlayamadığı bir yetenek sunuyor.
Bilim hedefleri de büyük: Büyük Patlama’dan hemen sonra gerçekleştiği düşünülen ve evrenin kaderini belirleyen aşırı kısa “ilk anların” izlerini, yüz milyonlarca galaksinin 3 boyutlu dağılımında aramak; galaksilerin zaman içindeki değişimini ölçmek; ayrıca kendi galaksimizde yaşam için kritik sayılan bazı “malzemelerin” (örneğin buz/kimyasal içerikler) uzaydaki dağılımını daha iyi anlamak.
Görev bununla da bitmiyor: SPHEREx, iki yıllık ana görevi boyunca 3 tam tarama daha yapacak. Bu haritalar birleştirildiğinde ölçümlerin hassasiyeti artacak. NASA, hem mevcut verinin hem de nihai ürünlerin bilim insanlarına ve halka ücretsiz açıldığını da not ediyor.
