İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) İklim Bilimi ve Meteoroloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Toros, İstanbul’un bugünden itibaren bir hafta boyunca Kuzey Afrika’dan gelen çöl tozlarının etkisinde kalacağını belirtti.
Toros, bahar aylarında Sahra Çölü, Kuzey Afrika ve Arap Yarımadası’ndan atmosfere karışan tozların rüzgar akımlarıyla farklı bölgelere taşındığını ifade etti. Bu olayın doğal bir süreç olduğunu vurgulayan Toros, “Özellikle ısınan çöl bölgelerinden havalanan tozlar, hava akımlarıyla Avrupa ve Türkiye’ye kadar ulaşabiliyor” dedi.
Toros ayrıca, yüksek basınç sistemleri ve rüzgar akımları nedeniyle taşınan tozların, hava kalitesini etkileyebileceğini ve atmosferin renginde gözle görülür değişimlere neden olabileceğini sözlerine ekledi.
Bugünden itibaren İstanbul’da etkili olacak
İstanbul’un bugünden itibaren Kuzey Afrika’dan gelen çöl tozunun etkisi altına gireceğini vurgulayan Toros, “Sayısal hava tahmin modellerine göre, İstanbul’da bir hafta boyunca çöl tozunun etkisi devam edecek. Çöl tozlarını araçların üzerinde ve yüzeylerde görebiliriz. Çöl tozu olayları, bölgesel yağış gibi sadece küçük alanlarla sınırlı kalmaz. Şu anda çöl tozları Güney Avrupa ve Doğu Avrupa’yı kaplamış durumda. Aynı şekilde, Türkiye’nin büyük bir kısmında da etkili olacak” dedi.
Prof. Dr. Toros, çöl tozunun atmosferde farklı seviyelerde bulunabileceğini aktararak, “Bazen yer seviyesinde daha az hissedilirken bazen de özellikle güneşin doğumu ve batışı sırasında havanın sarımtırak, turuncu ve kırmızı tonlarında görülmesine neden olabilir. Gökyüzünün daha puslu ve kızılımsı görünmesi çöl tozunun etkili olduğunu gösterir. Bazı günlerde bu etki daha belirgin hale gelebilir.” diye konuştu.
“Olumsuz etkilere neden olabilir”
Çöl tozlarının insan sağlığı üzerindeki etkilerine de dikkati çeken Toros, bu tozların içeriğinde ince kum, kil ve mineral parçacıkları bulunduğunu kaydetti. Toros, parçacıkların atmosfere karışarak hava kalitesini düşürdüğünü, bu nedenle özellikle solunum yolu hastalıkları olan bireylerin dikkatli olması gerektiğini ifade ederek, şöyle devam etti:
“Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının hava kalitesi izleme istasyonlarının verilerine göre, PM10 ve PM 2.5 seviyelerinde artış gözlemleniyor. Çöl tozları, özellikle astım ve bronşit gibi solunum yolu hastalıkları olan bireylerde olumsuz etkilere neden olabilir. Yaşlılar ve kronik rahatsızlığı bulunan kişilerin, dışarıda uzun süre vakit geçirmemeleri ve gerekli önlemleri almaları gerekiyor. Yoğun çöl tozu dönemlerinde açık havada yapılacak aktivitelerin azaltılmasında fayda var. Özellikle spor yapanlar ve dış mekanda çalışanlar, bu süreçte hava kalitesine dikkat etmeli. Çöl tozunun yoğun olduğu günlerde dış ortamda uzun süre kalınması, göz ve cilt tahrişine, solunum sıkıntılarına yol açabilir.”
