Yönetmeliğe göre, hazır ambalajlı gıda maddeleri üzerinde “gıdanın net miktarı” bilgilendirmesinin yapılması zorunludur.

Bu net miktarın yanında bulunan “℮” işareti ise Avrupa Birliği ve ülkemizde uygulanan ortalama net ağırlık sisteminin kullanıldığını belirtmek için yazılır.

Peki, hem net miktarın yazması hem de bu miktarın tahmini olduğunun belirtilmesi bir çelişki değil mi?

Net miktar, bildiğiniz üzere ambalaj ağırlığı haricindeki kısmı ifade eder. Yani yazılan ağırlık aslında gıdanın ambalaj içerisindeki kesin miktarını ifade etmez.

Çünkü fabrikalarda dolum yapılırken bir hata payı bulunur; makineler doğru miktarda dolum yapmayabilir veya gıdaların içindeki meyve parçacıklarının yoğunluğu küçük farklılıklara neden olabilir. Yani hacim aynı olsa da ağırlık farklı olabilir. Bu nedenle küçük miktardaki farklıklara izin verilmektedir. Bu işareti kullanmak mecburi değildir ancak hükümlere uymak mecburidir.

Peki hangi miktarlarda ne kadarlık bir hata payına izin veriliyor?

Hazır ambalajlı mamullerin dolum miktarında müsaade edilen eksik dolum miktarı, tabloda belirtildiği şekildedir.

Yönetmelikte, “Tabloda müsaade edilen negatif toleransın iki katından daha fazla veya eksik dolumlu ürün bulunamaz. Tabloda müsaade edilen negatif hatanın iki katından daha fazla negatif hataya sahip hiçbir hazır ambalaj ‘℮’ işaretini taşıyamaz, piyasaya arz edilemez.” denilmektedir.

Bazı gramaj aralıklarında izin verilen eksik dolum, nominal dolumun yüzdesiyle; bazı gramaj aralıklarındaysa sayısal miktarla (gram veya mililitre) tolerans verilmiştir.

Sayısal tolerans örneği: 250 gram olduğunu sandığınız bir ürün aslında 241 gram olabilir!

250 gramlık bir çikolata aldığınızı varsayalım, bu da tabloda 200-300 gram dolum aralığına karşılık gelmekte, yani izin verilen eksik dolum miktarı 9 gramdır. Çikolatanın 241 gram olmasında sorun yoktur. Çikolata 290 gram olsaydı yine 9 gramlık bir tolerans tanınacaktı.

Nominal dolumun yüzdesinin kullanıldığı bir örnek:

Bu zeytinyağının net miktarı 2000 ml olduğu için tabloda 1000-10000 aralığına karşılık geliyor. Bu nedenle nominal dolumun %1,5’i tolerans miktarı olarak tanınır. 2000 ml’nin %1,5’i 30 ml yapar. Yani 2000 ml sandığınız bir gıda ürünü aslında 1970 ml olabilir. Yüzde arttıkça miktar da artacaktır.

Firmalar bu toleransı suistimal ederek eksik ürün koyuyor olabilir mi?

Bu konuda kesin bir şey söylemek mümkün değil. Evde ekstradan tartılıp kontrol edilebilir ancak miktarlar küçük oranda olduğu için zahmete girmeye değmeyecektir.

Kaynaklar:

• Hazır Ambalajlı Mamullerin Ağırlık ve Hacim Esasına före Net Miktar Tespitine dair Yönetmelik (76/211/AT) 4/8/2010 tarihli ve 27662 sayılıl Resmi Gazete
• Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği 26/1/2017 tarihli ve 29960 mükerrer sayılı Resmi Gazete
• Sofraya Kadar