2024 yılı ilk 9 ayında Türkiye genelinde 479.502 konut için inşaat ruhsatı verildi. İstanbul, Ankara ve İzmir en çok yapı ruhsatı alan iller olurken, yapı kullanma izin belgesi verilen daire sayısı ise 371.567 oldu. İnşaat ruhsatı ile yapı kullanma izin belgesi arasındaki fark ve sektördeki arz daralmasının nedenleri detaylı olarak ele alınıyor.
2024 Konut Ruhsatları ve Yapı Kullanma İzin Belgeleri: İstanbul, Ankara ve İzmir Önde
2024 yılı, Türkiye’deki inşaat sektörü için önemli veriler sunuyor. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2024 yılı Ocak-Eylül dönemine ait inşaat ruhsatları ve yapı kullanma izin belgeleri istatistiklerini açıkladı. Bu veriler, konut üretimi ve gayrimenkul sektöründeki arz ve talep dengelerini anlamak açısından kritik önem taşıyor.
Verilere göre, belediyeler tarafından 2024 yılı ilk 9 ayında 479.502 daire için inşaat ruhsatı verilirken, 371.567 daire için yapı kullanma izin belgesi alındı. Yapı ruhsatı, inşaat sürecinin başlatılması için gerekli olan bir belge olup, 5 yıl boyunca geçerlidir ve inşaata başlandıktan sonra projelerin tamamlanması yıllar sürebilir. Bu da ruhsat ile yapı kullanma izin belgesinin aynı yıl içinde alınan verilerle karşılaştırılmasını zorlu kılar. Özellikle, son 5 yılda, yapı ruhsatı alıp iskan almayan yapıların oranı %13’ü geçti. Bu durum, inşaat ruhsatları ile yapı kullanma izin belgeleri arasındaki farkı gözler önüne seriyor.
İstanbul, Ankara ve İzmir Önde
TÜİK verilerine göre, İstanbul, 2024 yılı ilk 9 ayında 79.661 adet yapı ruhsatı ile en fazla ruhsat verilen il oldu. İstanbul’u sırasıyla 30.186 adet ile Ankara ve 26.153 adet ile İzmir takip etti. Antalya ise 22.944 adet ile dördüncü sırada yer aldı. Bu veriler, büyükşehirlerin inşaat sektöründeki yoğunluğunu ve yapı üretimi potansiyelini gösteriyor.
Arz Daralması ve İnşaat Maliyetleri
2020 yılından itibaren inşaat ruhsatı sayılarında ciddi bir azalma yaşandığı görülüyor. 2017 yılında 1,4 milyon adet olan yapı ruhsatı sayısı, 2020’de 555 bin adede kadar düştü ve 2024 yılı ilk 9 ayında 479 bin adeti buldu. Bu azalma, sektördeki arz daralmasının en önemli göstergelerinden biri. Ayrıca, inşaat maliyetlerindeki artış, özellikle çimento, bakır, çelik, demir gibi temel inşaat malzemelerindeki fiyat yükselmesi ve döviz kurlarındaki dalgalanmalar, üretimdeki yavaşlamaya ve arz daralmasına sebep oldu.
Yapı Ruhsatı Verilen Yapıların Kullanım Amaçları
Yapı ruhsatı verilen yapılar arasında, kullanım amacına göre en büyük paya sahip olanlar ikamet amaçlı binalar oldu. Özellikle iki ve daha fazla daireli binalar, toplam yüzölçümünün %65,7’sini oluşturdu. Bunu, sanayi binaları ve depolar ile bir daireli ikamet amaçlı binalar takip etti.
Sonuç ve Gelecek Beklentileri
Türkiye’deki inşaat sektöründe, 2017 yılından itibaren görülen yavaşlama, 2024 yılı verileriyle de devam etmekte. İnşaat ruhsatı verilmesi, gelecekteki inşaat üretimi için bir işaret olsa da, bu projelerin tamamlanması için birkaç yıl daha geçmesi gerekecek. Arz daralması, özellikle büyükşehirlerdeki konut fiyatlarını artıran önemli bir etken olarak karşımıza çıkıyor.
Önümüzdeki dönemde, sektördeki maliyet artışları ve inşaat ruhsatı verilme oranlarının düşük seyretmesi, arz daralmasını daha da derinleştirebilir. Bu durum, hem yatırımcılar hem de konut alıcıları için dikkatle izlenmesi gereken bir gelişme olarak öne çıkıyor.
