Deprem dünyada meydana gelen onlarca doğal afetten yalnızca bir tanesidir. Ancak deprem, diğer afetlere göre özellikle yakın geçmişte çok daha büyük yıkımlara yol açmıştır. Bu büyük felaketlerden dersler çıkarıp depreme karşı sürekli yeni önlemler alınmış ve hala alınmaya devam etmektedir. “Yakın Tarihimizdeki En Korkunç 10 Depremi” listeleyeceğiz.
- 10. Port-au-Prince, Haiti (12 Ocak 2010)
- 9. Kasmir, Pakistan (8 Ekim 2005)
- 8. Yungay, Peru (31 Mayıs 1970)
- 7. Kanto, Japonya (1 Eylül 1923)
- 6. Aşkabat, Sovyetler Birliği (6 Ekim 1948)
- 5. Messina, İtalya (28 Aralık 1908)
- 4. Sichuan, Çin (8 Mayıs 2008)
- 3. Rudbar, İran (21 Haziran 1990)
- 2. Katmandu, Nepal (25 Nisan 2015)
- 1. İzmit, Türkiye (17 Ağustos 1999)
10. Port-au-Prince, Haiti (12 Ocak 2010)
Haiti depreminin, büyüklüğü Richter ölçeğine göre 7,0’idi ve merkez üssü başkent Port-au-Prince’nin 25 km batısındaki Leogane yakınlarındaydı.
En az 52 artçı şok bazıları 4,5’tan daha büyük olmak üzere 12 gün boyunca hissedilmeye devam etti.
Depremde 316.000 kişi hayatını kaybetti, 300.000 kişi yaralandı. 1.000.000 dan fazla kişi evsiz kaldı.
9. Kasmir, Pakistan (8 Ekim 2005)
Bu deprem Pakistan’ın Keşmir şehrinde 7.6 magnitüd büyüklüğünde meydana gelmiştir. Depremde 85.000 den fazla kişi hayatını kaybetmiş ve 69.000 den fazla kişi yaralanmıştır.
Depremin etkisi Çin Tajikistan ve çevre ülkelerden dahi hissedilmiş ve yaklaşık 5,4 milyar dolarlık zarara sebep olmuştur.
8. Yungay, Peru (31 Mayıs 1970)
Bu deprem Peru’da Ancash ve La Libertad bölgelerini etkileyen bir denizaltı depremiydi.Afet 3 milyon kişiyi etkiledi ve Peru’da meydana gelmiş en kötü felaket olarak nitelendirildi.
Richter skalasına göre 7,9-8,0 arasında bir büyüklüğe sahipti ve Mercalli skalasında VIII yoğunluğu ile 45 saniye sürdü.
Deprem, 74.000 den fazla insanın hayatını kaybetmesine ve 140.000 den fazla kişinin yaralanmasına neden oldu. Huascaran Dağı’nın üzerindeki kayalar ve kar deprem etkisiyle koparak çevredeki kasabalara büyük hasarlar vermiş ve bu sebeple deprem sonrasında 25.000 den fazla insan kayıp olarak ilan edilmiştir.
Tahmini ekonomik zarar yaklaşık yarım milyar dolar olarak kaydedilmiştir.
7. Kanto, Japonya (1 Eylül 1923)
“Büyük Kanto Depremi” olarak da bilinen bu deprem Japonya’nın ana adası olan Honshu adasının Kanto ovasını vuran bir felakettir. Büyüklüğü 7,9 magnitüd olarak kaydedilen bu deprem “Japonya’nın en ölümcül depremi” olarak nitelendirildi. Bunun sebebi depremin beraberinde “Büyük Tokyo Yangınına” sebep olmasıydı. Böylece 4 ila 10 dakika arası süren bu depremin etkisi daha da büyümüş oldu.
Depremden sonra çıkan yangınlarda 140.000 den fazla kişi hayatını kaybetti ve 447.000 ev kullanılamaz hale geldi. Bunun dışında deprem sebebiyle ayrıca 43.500 kişi hayatını kaybetti ve 93.000 kişi deprem sırasında oluşan tsunami, torak kayması gibi afetlerde kayboldu.
6. Aşkabat, Sovyetler Birliği (6 Ekim 1948)
Bu deprem SSCB’de Aşkabat yakınlarında 7,3 magnitüd büyüklüğünde meydana geldi.
Sansür nedeniyle depremin sebep olduğu yıkımla ilgili herhangi bir rapor bulunmuyor. O sıralar depremin Sovyetler Birliğinin atom bombası testleri sebebiyle gerçekleştiği iddia edilmiştir.
Daha sonradan açıklanan verilere göre 110.000 den fazla insanın hayatını kaybettiği belirtilmiştir. Ayrıca depremde beton yapılar ve demir yolları büyük hasarlar görmüştür.
5. Messina, İtalya (28 Aralık 1908)
Bu afet, Güney İtalya’daki Messina ve Reggio bölgelerinde yaklaşık 200.000 kişinin etkilendiği 7,1 magnitüd büyüklüğünde meydana gelmiş bir deprem ve tsunamidir.
12 metre yüksekliğinde ki bir tusunami dalgası Messina’da ki yapıların %90’ından fazlasına zarar vermiştir. Depremde 70.000 den fazla kişi hayatını kaybetmiştir.
4. Sichuan, Çin (8 Mayıs 2008)
“Büyük Sichuan Depremi” olarak bilinen bu deprem 7,9-8,0 magnitüd büyüklüğünde meydana geldi. Depremin sarsıntısı komşu ülkelerde ve şehirlerde hissedildi. Resmi rakamlara göre 69.000 den fazla kişi hayatını kaybetti, 374.000 den fazla kişi yaralandı.
Depremin yıkıcı etkisinin çok büyük olması sebebiyle deprem sonrası 15 milyon insan evsiz kaldı. Çin hükümeti depremin açtığı yaraları sarmak için 1 trilyon yuan yani yaklaşık 146,5 milyar dolar harcamıştır.
3. Rudbar, İran (21 Haziran 1990)
Bu deprem, merkez üssü Rashi kenti olmak üzere 100 kilometre yarıçapında bir alanda büyük hasarlara neden oldu.
Yaklaşık 700 köyü tahrip etti, 40.000 den fazla insan hayatını kaybetti ve 60.000 den fazla insan yaralandı. 500.000 insan evsiz kaldı. Depremin verdiği hasarı tamir etmek 200 milyon dolara mal oldu.
2. Katmandu, Nepal (25 Nisan 2015)
Büyüklüğü 7,8 magnitüd olarak kaydedilen bu depremin kuvvetinin 20 termonükleer silahınkine eşit olduğu söylenmiştir.
Yıkım, en az 5.000 kişinin hayatını kaybetmesine ve on binlerce kişinin yaralanmasına neden oldu. Bunun yanında deprem Dharahara kulesi, tapınaklar ve Katmandu yakınlarındaki dünya mirası alanları gibi büyük anıtları da yok etti.
1. İzmit, Türkiye (17 Ağustos 1999)
Türkiye’nin yakın tarihinin en büyük felaketi olarak gösterilen 17 Ağustos Depremi, 16 Ağustos’u 17 Ağustos’a bağlayan gece saat 03:01’de başladı.
Merkez üssü Gölcük olan 7,4 magnitüd büyüklüğündeki deprem 45 saniye sürdü. Başta Marmara bölgesi olmak üzere İstanbul, Bolu, Bursa, Eskişehir, Kocaeli, Sakarya ve Yalova’da can ve mal kayıplarına neden oldu.
Depremde resmi verilere göre en az 17.480 kişi hayatını kaybetti, on binlerce kişi yaralandı. 35.180 konut, 5,770 iş yeri yıkıldı veya ağır hasar gördü. 40 bin 757 konut, 6 bin 57 iş yeri orta, 45 bin 86 konut ve 6 bin 128 iş yeri ise hafif hasarlı olarak kayıtlara geçti. 300.000 den fazla insan evsiz kaldı.
17 Ağustos 2019 itibarı ile üzerinden 20 yıl geçmiş olan İzmit Depremi sonrasında Türkiye’de deprem ile ilgili önemli bir farkındalık oluşmuş olsa da bir çok kişiye göre hala bu konuda yeterli hale gelmiş durumda değiliz.
Böylesine büyük bir acıyı tekrar yaşamamak için mutlaka bu afetten büyük dersler çıkartarak bunları uygulamamız gereklidir. Bu sebeple İzmit Depremi’ni asla unutmamalı ve gelecek nesillere aktarmalıyız.
