Türkiye’nin bu yıl tarihin en yüksek seviyesine yükselmesi beklenen doğalgaz talebi Ankara’yı yüksek fiyatların hakim olduğu uluslararası spot piyasalardan doğalgaz temin etmek zorunda bırakabileceği belirtildi. Bu yıl sona erecek uzun vadeli ithalat sözleşmelerinin de yenilenme dönemi geliyor.
Avrupa’nın başlıca doğalgaz ithalatçıları arasında yer alan Türkiye, ihtiyacının neredeyse tamamını Rusya, Azerbaycan ve İran’dan boru hatlarıyla sevk edilen gazla ve Cezayir, Nijerya ve diğer ülkelerden gelen ve gemilerle taşınan sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) ile sağlamaya çalışacak.
Ancak Türkiye’nin Rusya, Azerbaycan ve Nijerya ile 1990’lı ve 2000’li yıllarda imzaladığı yaklaşık yılda 16 milyar metreküp (bcm) hacimdeki uzun vadeli doğalgaz ithalat sözleşmelerinin bu yıl vadesi dolacak.
Öte yandan bu yıl Türkiye’nin gaz tüketiminin geçen yılki düzeyin en az 10 bcm milyar metreküpün üzerine çıkması bekleniyor.
Nijerya ve Rusya ile sözleşmeler sona geliyor
Sektör uzmanlarının verdiği bilgiye göre, doğalgaz tüketiminin karşılanabilmesi için sona eren kontratların tamamının en az aynı miktarlar ile yenilenmesi gerekecek.
Azerbaycan ile yapılan 15 yıllık ithalat sözleşmesinin üç yıllık bir sözleşme ile yenilendiği bildirildi. Yeni sözleşmede eskiden 6.6 bcm olan yıllık ithalat miktarı yılda 6 bcm’e kadar olarak belirlendi. İthalat fiyatları eski sözleşmelerde yer alan petrol ürünleri endeksi yerine İtalya’nın PSV hub fiyatlarına endeksli olarak belirlenecek.
Bu ay sona eren Nijerya’dan yılda 1.3 bcm LNG ve yıl sonunda süresi dolacak olan 4 bcm’i BOTAŞ, 4 bcm’i özel sektör tarafından olmak üzere Rusya’dan 8 bcm doğalgaz ithaline yönelik sözleşmesinin yenilenmesi gerecek.
Üst düzey bir Türk yetkili Gazprom ile BOTAŞ arasındaki sözleşmeye atıfta bulunarak, “Gazprom ile yıl sonunda sona erecek 4 bcm’lik kontrat için henüz mutabakat sağlanmadı. Ancak yıl bitmeden bu mutabakatın sağlanacağını düşünüyoruz” dedi.
Salgın ile piyasa değişti
Yılda yaklaşık 48 bcm doğalgaz ithalat sözleşmesi olan Türkiye’nin kontratla yükümlü olduğu alımların dışında oluşacak talebi uluslararası piyasalardan LNG alarak doldurması gerekecek.
Ancak, LNG piyasasındaki gösterge fiyatlar bu yıl salgın hastalık sonrası Asya’da keskin artan talep, arz sıkışıklıkları gibi gerekçelerle sert artış gösterdi. Avrupa’daki gösterge LNG fiyatları geçen hafta itibarıyla yılın kıyasla yüzde 400’e yakın arttı.
Analistler, Türkiye’nin ihtiyacı olan gazı spot uluslararası piyasalarda bulabileceğini, bu gazın pahalı olacağını ancak ülkenin teminde sıkıntıya düşmeyeceğini ifade ettiler.
Bir sektör kaynağı yurtiçinde doğalgazın şu anki fiyatlarla satılması ve ihtiyaç duyulan gazın LNG olarak spot piyasa fiyatlarıyla temin edilmesi halinde ithalat faturasının beş milyar doları bulabileceğini belirtti.
Geçen yıllarda arzın bol olduğu, fiyatları ise alıcıların belirlediği bir piyasa olan, yani Ankara lehine çalışan LNG piyasası, bu yıl talepteki keskin artış ile satıcıların fiyat belirleyici olduğu bir piyasaya dönüştü.
