TEPAV tarafından yayımlanan Doğrudan Yatırımlar Bülteni’nin 2023 Birinci Çeyrek sayısı verilerine göre, 2023 yılı birinci çeyreğinde yabancılara konut satışı yüzde 24 düşerken Rus vatandaşlarına satışlar 2,5 katına çıktı.
TEPAV Doğrudan Yatırımlar Bülteni’nin 2023 Birinci Çeyrek sayısı yayımlandı. Buna göre, 2023 yılı birinci çeyreğinde doğrudan yabancı yatırım (DYY- inward FDI) girişleri 2,5 milyar dolar, yurt dışına doğrudan yatırım çıkışları (YDY – outward FDI) 1,4 milyar dolar olurken net girişler 1,1 milyar dolarlık seviyesi ile geçen yılki düzeyinin üzerinde gerçekleşti. Birinci çeyrekteki hareketler aylar itibarıyla incelendiğinde doğrudan yabancı yatırım girişlerinin kademeli olarak arttığı ve 2022 yılının ilk çeyreğine kıyasla 0,6 milyar dolar yüksek gerçekleştiği görüldü. Girişlerin seyrine paralel olarak net girişler geçen yılın aynı dönemine göre 0,4 milyar arttı.
Gayrimenkul kaynaklı net girişler %28 arttı
Son dört çeyreğin en düşük net doğrudan yatırım girişi gerçekleşirken gayrimenkul yatırımları hariç tutulduğunda 0,3 milyar dolar net sermaye çıkışı kaydedildi. Gayrimenkul kaynaklı net girişler 2023 yılı ilk çeyreğinde 1,4 milyar dolarla geçen yıla göre yüzde 28 artış gösterdi. Diğer taraftan, bu dönemdeki 1,1 milyar dolar düzeyindeki net doğrudan yatırımları dikkate alındığında net gayrimenkul yatırımları hariç 0,3 milyar dolar düzeyinde doğrudan yatırım kaynaklı net sermaye çıkışının olduğu gözlendi.
2023 yılı birinci çeyreğinde yabancılara yapılan konut satışı yüzde 23,9 düşerken Rus vatandaşlarına satışlar 2,5 katına çıktı. İlk çeyrekteki satışlar toplamda 11 bin 025’e geriledi ve satışların yüzde 35,5’i Rus vatandaşlarına yapıldı. Yabancılara yapılan konut satışlarının 3 bin 915’i Rusya, 1444’ü İran ve 567’si Irak uyruklu vatandaşlar tarafından satın alındı. Satışların 3 bin 603’ü İstanbul, 4 bin 177’isi ise Antalya’da yapıldı. Antalya ve Mersin’de yabancılara yapılan konut satışları yıllık olarak sırasıyla yüzde 21,2 ve yüzde 19,9 artarken İstanbul’da yüzde 39,7 azaldı.
Hollanda en fazla yatırım yapan ülke oldu
İmalat sektörü Türkiye’de yapılan yabancı yatırımlarda birinci sektör olurken Hollanda 272 milyon dolarlık yatırımı ile en fazla yatırım yapan ülke oldu. Birinci çeyrek gelişmeleri geçen yıl ile kıyaslandığında elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme sektörü yüzde 24,5’lik payı ile öne çıkarken imalat sektörü geçen yıla benzer şekilde yüzde 43,5 payı ile birinci sektör oldu. Diğer taraftan, toptan ve perakende ticaret sektörünün payı yüzde 30,3’ten yüzde 18,1’e geriledi. Ülke dağılımlarında ise yüzde 26’lık payı ile ilk sıradaki Hollanda’yı yüzde 24,6 yatırım payı ile Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) takip etti. Geçen yılın aynı dönemi ile karşılaştırıldığında BAE yatırımları önemli oranda artarken İsviçre’nin oranı geriledi.
2023 yılı Ocak-Mart döneminde Türkiye’de kurulan yabancı sermayeli şirketlerin sayısı yüzde 12 oranında gerilemekle birlikte, Rusya ortaklı şirket sayısı 95’ten 308’e çıktı. Yüzde 26,3’ü Rusya ve İran ortaklı olan şirketlerin yüzde 58,8’i İstanbul’da kuruldu. Geçen yılın aynı dönemine kıyasla Rusya ortaklı şirketlerin sayısı üç katına çıkarken Azerbaycan ortaklıların sayısı yüzde 16,9 artmış, diğer ülkelerde ise düşüşler yaşandı.
