Üniversitelerin online eğitime geçme kararı ağustos – eylül aylarında öğrenci bölgelerinde kiralama hareketliliğini azalttı. Bu nedenle sadece İstanbul’da 50 bin evin kiralanamadığı kaydedilirken, emlakçıların elinde kiralık emlak birikmesine neden olduğu belirtildi. Öğrencilerin gelmeyişinden en fazla etkilenen ilçelerin başında ise Beşiktaş, Şişli, Kadıköy ve Avcılar geldi. Bu yıl İstanbul genelinde konutlarda kira artışları yüzde 15’leri bulurken, Beşiktaş’ta artış oranı yüzde 4,84, Şişli’de yüzde 7,74, Avcılar’da yüzde 12,64 Kadıköy’de yüzde 13,14 oldu. Konuyla ilgili konuşan İstanbul Emlak Komisyoncuları Odası Başkanı Nizamettin Aşa, pandeminin yarattığı ekonomik koşullara ek olarak üniversitelerin online eğitime geçmesinin de konutlarda kiralama hareketliliğini çok fazla azalttığını söyledi.
Emlakçıların elinde kiralık emlak birikti
Sadece öğrencilerden dolayı her yıl 100 bin ila 150 bine yakın evde kiralama hareketi yaşandığını belirten Aşa, bu yıl online eğitimden dolayı en az 50 bin evin bundan olumsuz etkilendiğini kaydetti. Özellikle öğrencilerin yoğun olduğu Beşiktaş, Fatih, Avcılar ve Kadıköy bölgelerde talebin düşmesi nedeniyle kiraların düştüğünü söyleyen Aşa, “Eskiden Beşiktaş’ta 3 bin TL ile 3 bin 500 TL aralığında kiralanan bir evin kira fiyatı şimdilerde 2 bin 500 TL ile 3 bin TL’ye düştü” dedi. Normalde emlakçılar için en yoğun dönem olan ağustos -eylül aylarının şimdilerde çok sakin geçtiğini söyleyen Aşa, “Emlakçıların elinde hiç olmadığı kadar kiralık ev birikti. Kimi emlakçıların elindeki ev sayısı 10 ila15’i buldu” diye konuştu. Aşa, halihazırda süren kiralamaların ise ağırlıkla depremden dolayı yeni konuta taşınma ve pandemi nedeniyle bahçeli ve balkonlu evlere taşınmadan kaynaklandığını söyledi.
Öğrenci gelmeyince kiralamalar azaldı
2 milyon öğrenciye ev sahipliği yapan kentin üniversitelerin online eğitime geçmesinden olumsuz etkilendiğini aktaran Turyap Kurumsal Satış Pazarlama Müdürü Alper Perçin, “İstanbul, Türkiye’deki üniversitelerin yüzde 29,61’ine ev sahipliği yapmakta. Dolayısıyla öğrenci hareketliliğinin azalması geçen yıla göre İstanbul genelinde ağustos- eylül aylarında kiralama hareketliliğini de yavaşlattı. Her yıl alışık olduğumuz hareket gelmeyince konut kiralamaları geçen yıllara oranla azaldı” değerlendirmesini yaptı.
Artan gayrimenkul fiyatları, kiraları da artırdı
2020’nin Temmuz ayında emlak fiyatlarının önceki yılın aynı ayına göre yüzde 25.8 arttığını kaydeden Alper Perçin, gayrimenkuldeki bu fiyat artışlarının kiralara da yansıdığını söyledi. Bu nedenle İstanbul’da kiralama fiyatlarındaki artışların yüzde 15’leri bulduğunu aktaran Perçin, “Ayrıca mart ayından itibaren korana dönemiyle birlikte insanların evlerinde daha çok zaman harcamaları, ev kiralayanların kiralama alışkanlıklarını da değiştirdi. Balkonlu, bahçeli ya da müstakil özellikteki evler daha fazla talep gördü. Bu talep de kiralama fiyatlarındaki artışa sebep oldu” dedi. Bundan dolayı Anadolu Yakası’nda en çok Beykoz ve Şile ilçelerinde, Avrupa Yakasında ise en çok Arnavutköy ilçesinde kira artışları görüldüğünü kaydeden Perçin, Şişli’nin ise artış oranının en az yaşandığı ilçe olduğunu söyledi.
Nüfus yoğunluğu olan illerde artış sürdü
Gayrimenkul değerleme ve lokasyon analizi platformu Endeksa.com’un ağustos ayı verilerine göre konut kiraları son bir yılda Türkiye genelinde yüzde 12 artış gösterdi. Endeksa Kurucu Ortak ve Genel Müdürü Görkem Öğüt, “İstanbul’da bu oran yüzde 7,28 artarken, İstanbul’da ortalama metrekare kira fiyatı 16 TL, ortalama kira ise 1.589 TL oldu” dedi. İstanbul’da kira artışının en fazla olduğu bölgelerin şehir merkezinden ziyade Başakşehir, Esenyurt, Beylikdüzü gibi yeni gelişmekte olan bölgeler olduğunu belirten Öğüt, gelişen ulaşım olanaklarının özellikle bu bölgelerdeki kira bedellerini hızlıca artırdığını kaydetti.
Antalya’da kiraları iç göç ve yabancılar artırıyor
• Antalya Emlakçılar Odası Yönetim Kurulu Üyesi Hakan Tat, Antalya’da kira bedellerinin çok yüksek olmasının turizm bölgesi olması ve devletin aldığı vergilerden kaynaklandığını söyledi. “Turizm bölgesi olduğu için yabancılar çok konut satın alıyor ve kiralıyor. Yabancıların mülk alması kolaylaştırılınca başta Ruslar olmak üzere birçok yabancı Antalya’dan konut aldı. Ayrıca Güneydoğu illeri başta olmak üzere içerden çok göç alıyor” diyen Tat, “Bunun yanı sıra kira artışlarında ve fiyatlarda İstanbul, Ankara, İzmir gibi iller emsal alınıyor. Böylece Antalya’da eskiden yüzde 10 civarında artan fiyatlar son 2-3 yıldan bu yana yüzde 15-20 gidiyor” diye konuştu.
Öğrenci evleri davalık oldu
• Nizamettin Aşa, üniversitelerin ilk yarıya kadar online eğitime geçmesinden dolayı birçok öğrencinin memleketlerine döndüğünü söyledi. Bundan dolayı kiraladıkları evlerden kontrat süresinden önce çıkışlar olduğunu vurgulayan Aşa, “Bu durum da ev sahipleriyle öğrenciler arasında davalara konu olmaya başladı. Mahkemelere taşınmaya başlayan bu icra davalarıyla ilgili olarak her iki tarafa da sağduyu çağrısında bulunuyoruz. Ayrıca mutlaka kontrattaki tahliye koşullarına bakmalarını öneriyoruz” diye konuştu. Kakıcı & Şimşek Hukuk Bürosu kurucularından Avukat Elvan Kakıcı Şimşek de Türk Borçlar Kanunu’na göre kiracının 15 gün önceden kiraya verene haber vermek koşuluyla konutu boşaltabileceğin! belirterek, “Evin boşaltıldığı andan itibaren yeni bir kiracının o evi tutması için geçecek olan süre kadar kira bedeli ödenmek durumunda. Bu bedeli ödemek istemeyen kiracı, yerine kiracı bulabilir” dedi.
İzmir’de yazlıklar kiraları yükseltti
• Gayrimenkul sektöründe uzun bir süre hem satış hem de kira fiyatları durağan gittiğini belirten Müteahhitler Federasyonu Genel Sekreteri ve İzmir Ticaret Odası İnşaat Komitesi Başkanı Barış Öncü, “Bu nedenle fiyatlar dip yapmıştı. Ev sahipleri de, müteahhitler de maliyet hesabı yapmadan fiyat belirliyorlardı. Ağustos ayında konut kredi faizlerinin yüzde 0.64’e gerilemesiyle daire fiyatları yükselerek normal düzeyini gördü, kiralar da yeni fiyatlar üzerinden belirlendi” dedi.
Bunun dışında İzmir’de kiraların biraz daha fazla artmasının iki nedeni daha olduğunu belirten Öncü şöyle konuştu: “Şu an Türkiye’de kime sorarsanız sorun, çok büyük bir kısmı “hangi ilde yaşamak istersiniz?” sorusuna “İzmir” yanıtını veriyor. Üstelik imkanı olanlar bunu hayata da geçiriyor. Bu da kira fiyatlarına yansıyor. İkinci neden ise insanların pandemi sürecinde tatillerini oteller yerine kiralık evlerde geçirmek istemeleri. Yazlık bölgelerde kısa süreli kiralamalarda fiyatlarda çok büyük bir artış oldu. Şehir merkezinde çok yüksek artış olmamasına karşın, yazlık kiralarındaki artış genel kiralara yansıdı. Şu an ise piyasa çok durgun.”
İzmir Emlak Komisyoncuları Odası Başkanı Mesut Güleroğlu da ağustos ayında kredi faizlerinin çok fazla düşmesinin piyasada genel bir hareketlenmeye neden olduğunu söyledi. “Kredi faiz oranlarının yükselmesiyle de piyasada durulma başladı” diyen Güleroğlu, “Şu anda hem üniversitelerin açılmaması hem de tayinlerin olmaması nedeniyle bu durgunluk sürüyor. Çok sayıda boş daire var. Özellikle Buca ve Bornova gibi üniversite öğrencilerinin yoğun olduğu ilçelerde bu durum daha belirgin” diye konuştu.
Yazlık bölgelere kayış Antalya’yı öne çıkardı
Nüfus yoğunluğunun en fazla olduğu iller içinde kira artışının en yüksek olan illerin sırasıyla Antalya, Şanlıurfa, Gaziantep, Diyarbakır ve Adana olduğunu ifade eden Öğüt, “Antalya’da bir yıllık kira artışı yüzde 26,02, Şanlıurfa’da yüzde 18,74, Gaziantep’te yüzde18,39, Diyarbakır’da yüzde 17,99, Adana’da ise yüzde 15,97 seviyesinde oldu” dedi. Ögüt, artışlarının nedenini şöyle açıkladı: “Son 4 yıldır konut satış ve kira fiyatlarında sürekli artış gösteren Antalya, pandeminin etkisiyle yazlık bölgelere olan konut talebinin artması ile daha da öne çıktı ve kira değeri en fazla artış gösteren il oldu. Antalya’dan sonra en fazla değer artışı, uzun süredir değer artışı görülmeyen Şanlıurfa ise tarihi ve kültürel mirasının yanı sıra sanayi, ticaret ve turizm alanındaki gelişmişliğiyle öne çıkarken, Gaziantep ise kentsel dönüşüm kapsamındaki projeleri ile dikkat çekti.”
