Jeotermal enerji kaynaklarının ülkemizin hemen her bölgesinde bulunduğunu ancak net potansiyelinin henüz bilinmediğini kaydeden Jeotermal Elektrik Santral Yatırımcıları Derneği (JESDER) Başkanı Ufuk Şentürk, gerek Maden Tetkik Arama (MTA) Genel Müdürlüğü gerekse özel sektör yatırımcıları tarafından hala kaynak arama ve geliştirme çalışmalarının sürdüğünü bildirdi. Şentürk, jeotermal enerjinin elektrik üretimindeki kurulu güç payının tüm enerji kaynakları içinde yüzde 2’ye yaklaştığını, elektrik üretiminde ise yüzde 3’ler seviyesini bulduğunu kaydetti.
“YEKDEM destekleri ile yatırımlar hız kazanacak”
2005’te Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nca Elektrik Piyasası Yenilenebilir Enerji Kaynakları Destekleme Mekanizması (YEKDEM) teşvik sisteminin hayata geçirildiğini ve yatırımların hız kazandığını dile getiren Ufuk Şentürk, 2020 yılında yaşanan ekonomik dalgalanmalar ve YEKDEM teşvik mekanizmasının değiştirilerek Türk Lirası bazına alınması gibi etkenlerle yatırımların durma noktasına geldiğini, Mayıs ayında güncellenen YEKDEM ile birlikte sektörün tekrar hareketlendiğini bildirdi.
“Jeotermal Kanunu Meclis’ten geçmeli”
YEKDEM’in ilk döneminde devreye giren santrallerin 10 yıllık süreyi 2023 yılı sonunda tamamlayacaklarını, bu sebeple ilerleyen dönemlerde hem yatırım hem de elektrik üretim hacim boşluğunu kapatabilmek için yeni yatırımların oluşturulması ve teşvik şartlarının yeniden düzenlenmesinin gerekeceğine dikkat çeken Şentürk, yenilenebilir enerjinin finansmanı amacıyla Borsa’da ve SPK mevzuatında yeni düzenlemeler yapılması gerektiğine vurgu yaptı.
Jeotermalde santral yatırımlarına ortalama 40 firmanın hizmet verdiğini ve yıllık ortalama 1 milyar dolar katkı sağladıklarını bildiren Şentürk, kısa vadede yarım kalan projeleri tamamlamak için Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) mevzuatında; yenilenebilir enerji yatırımları için pozitif ayrımcılık yapılmasının yatırımcıların yüksek öncelikli beklentileri arasında olduğunu ifade ederek şöyle konuştu: “Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’mıza yasal bir düzenleme teklifinde bulunduk. Sektörün uzun zamandır beklediği Jeotermal Kanunu’nun Meclis’ten geçmesi, gerekli teşviklerin sağlanabilmesi ve kullanılmayan ve neredeyse tamamının içinde sıcak jeotermal su barındıran petrol kuyularının jeotermal faaliyetler için değerlendirilmesini de arzu ediyoruz.”
“750 milyon dolarlık gaz ithalatını önlüyoruz”
Jeotermal enerjinin fosil yakıtlarla kıyaslanmayacak kadar temiz bir enerji çeşidi olduğunu anımsatan Ufuk Şentürk, jeotermal enerji kaynaklarıyla doğalgazın yarattığı 1,6 milyon ton karbondioksitin atmosfere salınımını engellediklerini ve parasal boyutta da yaklaşık 750 milyon dolarlık bir doğalgaz ithalatını önlediklerini dile getirerek jeotermalle ısıtılan konutlarda faturaların düştüğünü, ısınma maliyetlerinin azaldığını ve seracılıkta verimin arttığını söyledi.
Jeotermal yatırımların önündeki en büyük engelleri; yeterli teşvik olanaklarının olmayışı, düşük faizli ve uzun vadeli kredi sağlamanın her geçen gün zorlaşması, kredi maliyetlerinin fizibiliteyi karşılamaktan uzaklaşması, yerli teknolojinin yetersiz olması şeklinde sıralayan Ufuk Şentürk, tüm yenilenebilir enerji yatırımları için Borsa İstanbul nezdinde bir pazar kurulmasını, yatırımların kur riskinden uzak bir şekilde finansmanının halkın katılımı ile sağlanmasını istedi.
“Yerli ekipman ve Ar-Ge’ye daha fazla destek şart”
Ufuk Şentürk, santrallerde kullanılan ekipmanı mümkün olduğunca yerli tercih ettiklerini, yurt dışından tedarik edilen ürünlerde hem maddi kayıplar hem de servis sıkıntıları yaşandığını bildirdi. Yerli ekipman tercih edilmesinin hem yatırımcının maliyetlerini düşürmek hem de satılan elektriğin ucuzlaması için iyi bir yöntem olduğunu dile getiren Şentürk şunları kaydetti: “Yerli ekipman ve Ar-Ge de çok iyi bir noktada olduğumuzu söyleyemeyiz. Tedarik edilen malzemenin bir kısmının ülkeden bir kısmının yurt dışından alınıyor olması dezavantaj yaratıyor. Bu sebeple satılan malın üretimine de odaklanılması ve bu konuda kamu birimleriyle birlikte çalışmalar yapılması gerekiyor.
