Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2024 yılına ilişkin açıkladığı konut satış istatistiklerinden derlenen verilere göre, 2024 yılında 1 milyon 478 bin 25 adet konut satıldı ve bunların 158 bin 486’sı ipotekli gerçekleşti. Böylece kredili satışların toplamda aldığı pay yüzde 10,7’de kaldı.
Bu sayı, verilerin açıklanmaya başlandığı son 12 yılda görülen en düşük oran olarak kayıtlara geçti. Buna rağmen konut satış adedi en yüksek dördüncü veri oldu.
İpotekli satışların toplamdan aldığı pay bir önceki yıl yüzde 14,5, 2022’de yüzde 18,9, 2021’de yüzde 19,7, 2020’de yüzde 38,2, 2019’da ise yüzde 24,7’ydi.
Son 12 yılda kredili satışların oran olarak en yüksek gerçekleştiği yıl yüzde 39,8 ile 2013’te görüldü. Söz konusu yılda ipotekli satış adedi ise 460 bin 112’ydi.
En yüksek ipotekli konut satışı 2020’de
Türkiye genelinde adet bazında en yüksek ipotekli konut satışı 573 bin 337 ile 2020’de görüldü.
Kovid-19 tedbirlerinin uygulandığı ve sokağa çıkma yasağı gibi önlemlerin alındığı 2020 yılının haziran ayında kamu bankalarınca başlatılan düşük faiz oranları yüksek satış adetlerinde etkili oldu.
Söz konusu dönemde konut kredisi oranları birinci elde yüzde 0,64’e, ikinci elde ise yüzde 0,74’e çekilmiş ve bu sayede 2020’de tüm zamanların yıllık rekoru kırılmıştı.
2024’te ipoteksiz satışlarda rekor
Gayrimenkul iktisatçısı Ahmet Büyükduman, kredi oranlarının satış sayılarından daha çok kredili ve kredisiz konut satışlarının kırılımını etkilediğini kaydederek, şu açıklamalarda bulundu:
“Konut kredi faizleri artınca ipotekli satışlar azalmasına rağmen ipoteksiz satışlar artıyor, yani toplam satışlar pek etkilenmiyor. Geçen yıl ipotekli satışlar dip yaparken ipoteksiz satışlarda 1 milyon 320 bin adetle rekor kırıldı.”
“İpotekli satışlar 225-250 bin bandına gelebilir”
Büyükduman, Türkiye’de demografik dinamikler nedeniyle konut satışlarının yıllık ortalama yüzde 2,2 artış göstermesi gerektiğinin altını çizerek, şunları söyledi:
“Bu nedenle 1,5 milyon adetlik satış piyasanın hala gidecek yeri olduğunu düşünüyorum. Bu açıdan bakınca 4 yıl önce 1,5 milyon olan konut satışlarının 1,6 milyonu geçmesi gerekiyordu.
Geçen yılın ikinci yarısında hareketlenen konut satışlarının faizlerin düşüşüyle artması beklenen konut fiyatlarına yönelik bir talepti. 2025 yılında ipotekli satışlarının 225-250 bin bandında geleceğini, toplam satış adetlerinin ise 1,55-1,6 milyon bandında olacağını öngörüyoruz.”
“İpotekli satış sayısında artış olabilir”
İstanbul Ticaret Odası (İTO) Gayrimenkul Hizmetleri Meslek Komitesi Başkanı Hakan Akdoğan da ipotekli satışların 2024’te en düşük seviyeyi gördüğünü belirterek, bunda hem faiz oranlarındaki yüksekliğin hem de krediye erişimdeki sorunların başı çektiğini söyledi.
Son iki ayda TCMB’nin faiz indirmeye başlamasının önemli bir gelişme olduğunu dile getiren Akdoğan, “Bu yıl konut kredilerine erişimin kolaylaşması ve faiz oranlarındaki düşüş nedeniyle ipotekli satış sayısında artış olacağını öngörüyoruz.” ifadelerini kullandı.
Akdoğan, geçen yıl kredilerdeki sıkılaşma nedeniyle birçok vatandaşın konut talebini ertelediğini kaydederek, faiz indirimleri sonrası bu talebin harekete geçeceğini sözlerine ekledi.
“Ev sahibi oranı yüzde 55’lere geriledi”
Nef Yönetim Kurulu Başkanı Erden Timur ise Türkiye genelinde konut satışlarının 2024’te önceki yıla göre yüzde 20,6 artarak 1 milyon 478 bini aştığını ve son yılların ortalamasının üzerine çıkıldığını söyledi.
Timur, 2013-2020 dönemindeki 8 yılda banka kredili satış ortalamasının 423 bin olduğunu kaydederek, 2024’te bu rakamın 158 bin adette kaldığını bildirdi.
Yüksek faiz oranlarına ve düşük kredili satışlara rağmen toplamda 1,5 milyon adede yaklaşıldığını dile getiren Timur, şu değerlendirmelerde bulundu:
“2024’te ev almak isteyen bankayı değil şirketin kampanyasını tercih etti. Sektörde oluşacak bir teşvik ve faizlerde başlayacak indirimin sektöre ciddi yansıması olacaktır. Çünkü bekleyen önemli bir talep var. Son yıllarda ev sahipliği oranımız da yüzde 55’lere gerilemiş durumda.
Bu tablonun değişmesi için yakalanan ivmenin daha da yukarı taşınması şart. Burada kamunun faiz indirimleriyle beraber devreye alacağı teşvikler ve evi olmayanları destekleyecek formüller yeni rekorları beraberinde getirecektir.”
