İnşaat malzemesi sektörünün çatı kuruluşu Türkiye İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği (Türkiye İMSAD) tarafından hazırlanan ‘Mayıs 2020 Sektör Raporu’nda şu tespitler yer aldı: 2020 yılına hızlı bir başlangıç yapan inşaat malzemesi sanayisinin üretimi ocak ve şubat aylarında yüzde 9,3 artmıştı. İnşaat malzemeleri sanayi üretimi 2020 yılı mart ayında ise 2019 yılı mart ayına göre yüzde 5,3 arttı. Böylece inşaat malzemesi sanayisinin üretimi üst üste 3 ay arttı. Mart ayındaki üretim artışında iç pazardaki hareketlenme ile ihracattaki miktar artışı belirleyici oldu.
14 alt sektörde üretim bir önceki yıla göre arttı
Ayrıca kuvvetli bir baz etkisi de yaşandı. 2020 yılı mart ayında 22 alt sektörün 14’ünde üretim bir önceki yıla göre yükseldi. 8 sektörde ise üretim geriledi. 2020 yılı ocak-mart döneminde üretimde en yüksek artış yaşanan ilk beş sektör; ‘birleştirilmiş parke ve yer döşemeleri’, ‘seramik kaplama malzemeleri’, ‘düz cam ve yalıtım camları’, ‘inşaat boya ve vernikleri’ ile ‘armatür, musluk, vana ve valfler’ oldu.
2020 yılı ocak-mart döneminde üretiminde gerileme yaşanan alt sektörler ise ‘çimento ve betondan eşyalar’, ‘tuğla ve kiremit’, ‘metalden kapı ve pencereler’, ‘plastik inşaat malzemeleri’, ‘ahşap inşat malzemeleri’ ve ‘hazır beton’ sektörleri oldu. İnşaat malzemesi sanayisinde alt sektörler itibarıyla üretim performansı oldukça farklılık gösterdi. Üretimde dengeli ve genele yayılan bir büyüme sağlanamadı. Covid-19 salgınının üretim üzerindeki etkileri ise nisan ayından itibaren yaşanmaya başlandı.
İnşaat harcamaları ilk çeyrekte yüzde 6,8 azaldı
2020 yılının ilk çeyreğinde inşaat harcamaları, cari fiyatlarla geçen yılın aynı çeyreğine göre yüzde 6,8 azalarak 137,5 milyar TL seviyesinde gerçekleşti. Yıllık inşaat maliyetleri artışı da dikkate alındığında inşaat harcamalarında reel olarak yüzde 19 daralma yaşandı. İnşaat sektörü ile ekonominin genelinde yaşanan büyüme arasındaki pozitif ilişki önce zayıfladı ardından önemli bir kopma meydana geldi. 2018 yılında ekonomi yüzde 2,8 büyürken inşaat sektörü yüzde 2,1 küçüldü. 2019 yılında ise ekonomi yüzde 0,9 büyürken inşaat sektörü yüzde 8,6 daraldı. 2020 yılının ilk çeyrek döneminde de ekonomi yüzde 4,5 büyüdü ancak inşaat sektörü yüzde 1,5 küçüldü. Sektör ile ekonomideki büyüme arasındaki ayrışma kuvvetlendi. İnşaat sektöründe küçülmeye yol açan kendi dinamiklerinden kaynaklanan sorunlar devam ediyor. İnşaat sektörünün yılın geri kalan çeyrek dönemlerinde de küçülmesi bekleniyor.
Alınan yapı izinleri yüzde 41,1 azaldı
İnşaat sektörü kendi iç dinamiklerinden kaynaklanan sorunlar nedeniyle 2019 yılında önemli ölçüde daralmış, alınan yapı ruhsatları da önemli ölçüde azalmıştı. Alınan yapı ruhsatlarındaki daralma 2020 yılının ilk çeyreğinde de devam etti. Alınan yapı ruhsatları yüzölçümü olarak yüzde 11,4 geriledi ve 17,43 milyon metrekareye kadar düştü. Yapı ruhsatı alınan daire sayısı ise 80 bin 216 oldu. İnşaat sektörünün kendi dinamiklerinden kaynaklanan sorunlar ile Covid-19 salgınının inşaat sektöründeki faaliyetleri sınırlayan koşulları yeni yılın ilk çeyrek döneminde bir araya geldi.2020 yılının ilk çeyrek döneminde yeni arzlar önemli ölçüde azaldı. Yeni arzları yansıtan alınan yapı izinleri 2020 yılı ilk çeyrek döneminde geçen yılın aynı çeyrek dönemine göre yüzölçümü olarak yüzde 41,1 daraldı. Daralma daire sayılarında yüzde 39,3 oldu. Arz edilen daire sayısı 151 bin 992’ye indi. Covid-19 salgınının yarattığı koşullar da yeni arzları olumsuz etkiledi.
