Kentsel dönüşümle başlayan, COVID-19 salgını, üniversitelerin açılması, yabancıların Türkiye’deki konut talebi ile fahiş rakamlara ulaşan kira fiyatları tüketicinin cebini yakıyor.
İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Nizameddin Aşa, yaptığı açıklamada şu anda İstanbul’da kiralarda ciddi artış olduğunu belirtti.
Artış oranlarının bölgesel bazda değiştiğini ifade eden Aşa, açıklamalarını şöyle sürdürdü:
“Anadolu Yakası’nda Kadıköy, Bostancı, Göztepe gibi semtlerde yüzde 50-60’lara varan, hatta daha fazla artış var. 1-2 sene önce 3 bin TL’ye bulduğunuz evi, şu anda 4-5 bin TL’den aşağı bulamıyorsunuz. 3 artı 1 evler zaten uçmuş durumda, 7 bin TL, 8 bin TL, 10 bin TL diye gidiyor. Avrupa Yakası’nda da bu hikaye Avcılar’da başladı. İki bölgede de kentsel dönüşüm var. İki bölgede de kentsel dönüşümden dolayı yaklaşık 30-50 bin hanehalkı bir anda ev aramaya başladı. Bölgede bunu karşılayacak potansiyel olmadığı için de bu sefer talep diğer bölgelere kaydı, oralarda da fiyatlar yükseldi.
Kiralardaki fahiş artışlar önce kentsel dönüşümle başladı. Merkez ilçeler bu artıştan o bölgelerdeki kadar etkilenmedi ama Avcılar’da 1.000 TL’lik ev, 2 bin 500 TL’ye çıktı, Suadiye’de, Bostancı’da kiralar 4-5 bin TL’ye çıktı ki bu bahsettiğim fiyatlar 2 artı 1 evler için geçerli. İnsanlar ev bulmak için bu sefer yakın semtlere gitmeye başladı. Bu sefer o semtlerde de kiralar yükseldi. Salgın dolayısıyla memleketine giden bazı aile ve öğrenciler dönüşe başladı. Üniversite sonuçlarıyla birlikte de bir talep oluştu. Yabancılar geliyor, onlar da piyasayı yükseltti. Hepsi üst üste gelince birkaç sebepten dolayı şu anda böyle bir tablo ortaya çıktı.”
“Yeni kiralamada yüzde 50-60’lara varan artışlar görüyoruz”
Nizameddin Aşa, şu anda eskisi kadar yeni inşaat yapılmadığını, bunun da artışlara etkisi olduğunu belirterek, artışların bölge bölge değiştiğini, verilere göre Türkiye genelinde ortalama kira artış oranının yüzde 26 olduğunu söyledi.
Bölgesel bazda son bir yılda artışların yüzde 100’lere vardığı semtler bulunduğunu aktaran Aşa, “Bunun dışında yeni kiralamada yüzde 50-60’lara varan artışlar görüyoruz. Bunun yanı sıra şu anda kiracıyı çıkarıp daha yüksek fiyattan vermek isteyen bazı mal sahipleri var, böyle bir hakları yok.” diye konuştu.
Kira zammının TÜFE’den fazla olamayacağını belirten Aşa, “En üst limit bu. Bunun üstünde yapamazsın, altında yapabilirsin. Eğer ev sahibi bunu yaparsa (TÜFE’nin üstünde zam), kiracı da yanlışlıkla öderse kiracının bunu geri isteme hakkı var. İki taraf anlaşmadığı sürece mal sahibinin TÜFE üstünde artış yapma hakkı yok.” dedi.
“Türkiye’de kira ortalaması yüzde 26”
İstanbul Emlakçılar Odası Başkanı Aşa, İstanbul’un yanı sıra Türkiye genelinde yaşanan kira artışlarına değinirken de, “Şu anda Türkiye genelinde de hemen hemen İstanbul ile benzer olaylar yaşanıyor. Kira zammında Türkiye ortalaması şu an yüzde 26 olduğuna göre, bölgesel olarak bunun yüzde 50-60’a çıktığı bölgeler olduğu kesin anlamına gelir.” ifadelerini kullandı.
Artışların kentsel dönüşümle başladığı için kentsel dönüşümün tamamlanması ve yeni inşaat projelerinin gündeme gelmesi ile tablonun tersine döneceğini aktaran Aşa, şu değerlendirmelerde bulundu: “Bir anda ev arayışına giren 50-60 bin hanenin, kentsel dönüşümden dolayı 1,5-2 seneye kadar inşaatları tamamlanmış olacak, onlar kendi evlerine dönecek. Bu sefer boşta evler kalacak, kapasite artışı yaşanacak, yani bu artışlar en fazla 2 yıl devam eder. Bu bir furyaydı. Bundan sonra aynı şekilde kiralarda üst üste yükselme görmeyiz. Yıl sonuna kadar bu artış trendi devam eder ama daha düşük oranlarda devam eder. Yıl sonundan sonra bir duraksama yaşarız, 1,5-2 yıla kadar da tablo tersine döner.”
“Mutlaka bir denetime ve gözetime ihtiyaç var”
Tüketiciler Derneği (TÜDER) Genel Başkanı Levent Küçük de kira artışlarındaki yüksekliğe dikkati çekerek, kendilerine bu konuda çok sayıda şikayet geldiğini anlattı.
Kiralarda özellikle bazı bölgelerde fahiş fiyat artışı olduğunu vurgulayan Küçük, “Ev sahipleri TÜFE kuralına uymuyor, daha da arttırmak istiyor ve çeşitli bahanelerle mevcut kiracıyı çıkarıp daha yüksek kirayla evlerini kiraya vermek istiyor. Mevcut kiracıların, tüketicilerin karşılaştığı en büyük sorun bu. Piyasada herkes fiyatların artacağı beklentisine girdi. Yakın zamanda okullar açılıyor, üniversiteye yeni öğrenciler gelecek, tayinler var. Ev sahipleri, bunları da bahane yaparak kiraları artırıyorlar. Burada mutlaka bir denetime ve gözetime ihtiyaç var.” ifadelerini kullandı.
Gelen göçlerle birlikte konut talebinin artması sonucu mevcut konutların ihtiyaca yanıt veremediğini, buradan kaynaklanan bir artış olduğunu aktaran Küçük, sebeplerin tamamı birleştiğinde ciddi bir şikayet yoğunluğunun kendilerine geldiğini söyledi.
İletilen şikayetlerle ilgili bilgi veren Küçük, “Öncelikle TÜFE oranına asla uyulmuyor, mevcut kiralarda en az yüzde 25-30’lara varan artışlar yapıldığı söyleniyor. Yeni kiralamalarda yüzde 40-45’lere varan artışlar var. Burada tüketicilere özellikle mevcut kiralarını zamanında ödemeleri uyarısında bulunmak istiyorum, ev sahibinin eline koz vermemek adına bu önemli. Yeni kiralayacak vatandaşlar da iyi araştırma yapsınlar. ” ifadelerini kullandı.
