Gayrimenkul sektörünün koronavirüs salgını sonrası hızlı bir toparlanma süreci yaşaması bekleniyor. Uluslararası ticari gayrimenkul danışmanlık şirketi Cushman & Wakefield tarafından, “Koronavirüsün Türkiye Gayrimenkul Pazarına Etkileri” başlıklı rapor hazırlandı.
Rapora göre, Oxford Economics, Türkiye’nin 2020 büyüme tahminini yüzde 2,8’den yüzde 1,7’ye, Moody’s yüzde 3’ten yüzde eksi 1,4’e çekerken, Fitch Ratings yüzde 0,8’lik büyüme bekliyor.
Salgın sonrası uzun vadede uzaktan çalışma, çalışan sağlığı ve güvenliğini önceleyen iş yeri ve ofislerin gündeme gelmesi ofis pazarındaki yaşanacak en büyük etkilerden olacak.
Ofis pazarında kiralama işlemleri kısa dönemde etkilenmezken, devam eden işlemlerin ilerlemesi sürüyor. Halihazırda kiralama görüşmeleri devam ederken, çoğu şirket uzaktan çalışmaya adapte olmaya odaklandıkça kiralama işlemlerinde görülen reaksiyonun kısa dönemde yavaşlaması bekleniyor. Kullanıcıların kısa dönem kiralama işlemlerine olan ilgisinin artması öngörülüyor.
İnşaatı devam eden İstanbul Uluslararası Finans Merkezi’nde salgın nedeniyle herhangi bir iptal kararı alınmazken, Avrupa yakasındaki bazı projelerin inşaatları geçici süreyle durduruldu.
Akıllı binalarda daha az temas sağlayan teknolojilere yer verilmesi bekleniyor
Rapora göre, gayrimenkul sektörü, 2001 ve 2008’de yaşanan ekonomik kriz dönemlerinde bulunduğu konumdan farklı bir yerde. Bu nedenle mevcut durumdan çıkıldığında gayrimenkulde toparlanma süreci daha hızlı gerçekleşecek.
Esnek ofis ve ortak kullanımlı alanların, ofis binalarında ve projelerinde oldukça önem arz eden bir unsur olması bekleniyor. Akıllı binalarda daha az temas sağlayan teknolojik çözümlere ağırlık verilmesi, bilgi işlem ve otomasyon adına daha hızlı çözümler sunması zorunlu hale gelecek.
Esnek ofis alanlarına olan talebin ivme kazanması beklenirken, kullanıcıların, iş yeri optimizasyonuna yönelik stratejilerle kullanacakları çalışma alanlarında daha etkin çözümlere gitmeyi istemesi öngörülüyor.
e-ticaretin hızlı gelişimi devam ediyor
Salgının perakende sektörüne etkileri değerlendirildiğinde, fiziksel perakendede AVM’lerin ve mağazaların kapanmasıyla zorlu bir sürece girildi.
e-ticaretin gelişimi hızla devam ederken, gelecek dönemde dijital dünyaya uygun, müşteri odaklı, çok kanallı perakende çözümlerinin hız kazanması gerekiyor.
Yılın ilk yarısında alışveriş merkezi perakende arzının 2019’un aynı dönemine göre gerilemesi öngörülürken, perakendede salgın sonrası ciroların tekrar yükselişe geçmesi için alışveriş merkezleri ve caddelerinde sosyal içeriği güçlü yeni dönüşümlere uygun geliştirmelerin de eklenmesi gerekiyor.
Alışveriş merkezi geliştiricilerinin, sosyal mesafelere verilen önemin uzun vadeli olması durumunda açık ve sosyal alanlara göstereceği ilginin artması bekleniyor.
Perakende cirolarında salgın öncesindeki cirolara ulaşmanın uzun vadede gerçekleşmesi öngörülürken, online perakendecilik özellikle hızlı tüketim sektöründe kısa dönemde hızlı bir ivme kazandı. Bu gelişme, e-ticaret hizmeti sunan büyük mağaza perakende alanlarının giderek güçlenmesini sağlayacak.
Depo kiralama işlemleri hız kazandı
Koronavirüs salgını nedeniyle, lojistik pazarında kısa dönem tedarik ihtiyaçlarını karşılamak adına ek depo alanlarında kiralama faaliyetleri kısa süreli hız kazandı.
e-ticaretin salgın sürecine paralel olarak giderek büyüyecek olması da son kilometre lojistiğinin oluşturacağı depo ihtiyacından kaynaklı uzun süredir düşük tempoda seyreden geliştirme faaliyetlerini tekrar canlandırabilir.
Uluslararası büyük e-ticaret firmaları ve online perakendecilikte gelişmesini sürdüren yerli firmaların, hızlı tedarik konusunda sıkıntı çekmemek adına tetikte olması gerekiyor.
Otomotiv ve yan sanayi sektöründe ikinci yarıda toparlanma bekleniyor
Üretim tesislerinde yaşanan olumsuz gelişmelerin otomotiv ve yan sanayi sektöründe görülmüş olsa da, yılın ikinci yarısında toparlanma kaydedilmesi bekleniyor.
Çin’den başlayan tedarik zincirindeki duraksamalar toparlanma eğrisine girerken, Avrupa’nın da aynı şekilde düzelmeye başlayacak olmasının bölgede lojistik üs olması beklenen Türkiye”ye avantaj sağlaması öngörülüyor. Kiracı lehine olan ortamın mevcut salgınla beraber orta vadede devam etmesi bekleniyor.
Salgın nedeniyle yabancı yatırım işlemlerinde kısa ve orta dönemde bir duraksama öngörülürken, banka kanallarından batık kredi sonucunda acil satılık gayrimenkullerde artış gerçekleşmesi tahmin ediliyor.
Raporda, Türkiye ekonomisinde özellikle 2018’den beri sert esen rüzgarlar ve jeopolitik gerginliklerin yanı sıra halihazırda yaşanan küresel salgının ekonomiyi zorlayıcı önemli bir unsur olduğunu vurgulandı.
