Dünya’nın doğuya doğru dönmesinden dolayı Güneş, Ay ve görebildiğimiz tüm gök cisimleri her zaman bu yönden doğuyor ve batıda batıyor gibi görünür. Peki ama ya Dünya tersine dönseydi ne olurdu; neler değişirdi?
Dünya’yı durdurup tersine çevirmemiz mümkün olmadığına göre, bu düşüncenin yanıtını bulmak için, tıpkı bizimki gibi ama batıya doğru dönen bir gezegeni hayal etmemiz gerekiyor. Eğer Dünya dönmeyi durdursaydı, kıyamet tsunamileri, kutuplara göç eden okyanuslar olurdu ve pek çok sorunla başa çıkmamız için zorunlu olan manyetik alan bulunmazdı. Bu yüzden diğer hiçbir şey kötü etkilenmeden Dünya’nın yarın sabahtan itibaren ters yönde döndüğünü hayal etmemiz gerekiyor.
DÜNYA TERSİNE DÖNSEYDİ NELER DEĞİŞİRDİ?
Yarın sabah fark edeceğimiz ilk şey, Güneş’in batıdan doğuşu olacaktı. Bunun değiştireceği en önemli şey de tabii ki hava durumu oluyor.
Chip’te yer alan senaryoyo göre gezegenimizin dönüşü rüzgarları etkiyor. Bu olay Coriolis etkisi olarak bilinir ve sıklıkla ve hatalı bir şekilde, ekvatorun kuzeyinde veya güneyinde olmanıza bağlı olarak tuvaletteki suyun hangi yönde gideceğinin nedeni olarak görülür. Tuvalet durumunda olabildiği gibi bir evin inşa edilme şekli bu etkiyi değiştirebildiğinden dolayı tuvalet deneyini kesin doğru olarak görmemelisiniz.
Ancak atmosferde, bu etki tamamen geçerlidir ve her şey birbirinin yansıması olacaktır. Ekvator’daki alize rüzgarları artık batıya doğru esmeyecektir ve ABD ve Avrupa’nın yanı sıra Arjantin ve Avustralya’nın bir kısmı gibi orta enlemlerdeki doğudan esen rüzgarlar artık bu yönde ilerlemeyecektir.
Gezegendeki biyoçeşitlilik, gelişmesi uzun zaman alan adaptasyonlara bağlı olduğu ve bu düşünce deneyinde her şeyi bir anda zıt bir dünyaya yerleştirdiğimiz düşünülürse, bizler de dahil olmak üzere birçok türün bundan etkileneceğine emin olabiliriz. Basit bir örnek, ekvatordaki alize rüzgarlarının besinleri Sahra’dan Amazon’a getirerek bölgenin inanılmaz biyolojik çeşitliliğine yardımcı olmasıdır. Bu rüzgarlar aynı şekilde esmediğinde, bu önemli süreç ortaya çıkamazdı.
Okyanus akıntıları da gezegenin dönüşünden ve kıyı bölgelerinde rüzgarlardan etkilenir. Okyanuslardaki yerleşik sıcak veya soğuk su akışı, gezegen genelinde tuhaf etkilerle birlikte tamamen değişecektir ve bunun sahip olacağı ani etkiyi ölçmek zordur.
Dönüşün tersine döndüğü durumun birkaç bin yıl önce gerçekleştiği bir senaryoya baktığımızda çok farklı bir dünya görebiliyoruz.
Hatta, 2018 yılında bir makale, ters yönde dönen bir Dünya-analogunu modelledi. Bu modelle en açık görülen farklardan biri Sahra’da yer alıyor. Orada bir çöl olmayacaktı. Afrika ve Ortadoğu bugünkünden çok daha yeşil olacaktı. Bunun yerine Amerika Birleşik Devletleri’nin güneyi, Karayipler, Orta Amerika, güney Brezilya ve Arjantin çöl olacaktı. Japonya ve Çin’in doğu kıyısı da çölleşecekti.
Rüzgar ve akıntılardaki değişim sıcaklıkları ve yağışları da etkiler. Artık çöle dönüşmüş bölgeler elbette çok daha sıcak ve kurak olurken, diğer alanlarda da değişiklikler olacaktır. Avrupa, Mağrip ve Orta Doğu, Avustralya’nın bir kısmı ve Yeni Zelanda gibi bölgeler çok daha soğuk ve nemli yerler olabilirdi.
Güneş Sistemindeki tüm gezegenler Güneş’in etrafında aynı yönde dönerler. Güneş’i oluşturan gaz bulutunun açısal momentumunun korunumu sayesinde, hepimiz senkronize bir şekilde yolculuğumuza devam ediyoruz. Ancak bir gezegenin ters yönde dönmesi imkansız değildir. Uranüs, kendi tarafında dönmesine neden olan büyük bir çarpışma yaşadı, bu nedenle Güneş etrafındaki 84 yıllık yolculuğu sırasında, kendi yaz mevsimleri boyunca kutupları direkt olarak Güneş’e bakıyor.
VENÜS TERS YÖNDE DÖNÜYOR
Venüs ise daha ilginç bir örnek olabilir. Dünyanın ölümcül derecede sıcak ikizi aşırı derecede yavaş bir gün geçiriyor (Dünya’nınkinden yaklaşık 224 kat daha uzun) ve ters yönde dönüyor. Yani, sürekli bulut örtüsü olmasa ve her bir günü Dünya’ya göre 100 günden fazla sürmese rahatlıkla görülebileceği üzere, Venüs’te Güneş’in doğudan batması gerekiyor. Ancak Venüs’ün neden ters yönde döndüğünü bilmiyoruz.
Olasılıklar arasında, Güneş’in yerçekimi ve iç kısmının davranışı nedeniyle gezegenin 180 derece dönmesi de yer alıyor. Başka bir seçenek de, daha önce bahsedilen etkinin yanı sıra Venüs’ün atmosferindeki diğer gezegenlerin çekiminin, dönüşünü durdurana kadar yavaşlattığı ve sonra tersine çevirdiği.
Venüs konusunda henüz bir karara varılmamış olsa da, Dünya tersine dönseydi en azından yaşamın ve insanlığın sonunun gelmeyeceğini biliyoruz. Her ne kadar gezegenimiz tamamen farklı bir yer haline gelecek olsa bile…
