Evrenin ortaya çıkışı ile ilgili en yaygın kabul edilen teori büyük patlama. Söz konusu teoriye göre bildiğimiz anlamda uzay ve zaman, tek bir noktada gerçekleşen devasa patlamayla ortaya çıktı. Peki ilk galaksiler ya da yıldızlar ne zaman oluştu? Yeni bir çalışmaya göre bilim insanları, ilk yıldızların ne zaman ortaya çıktıklarını tespit etmiş durumdalar.
İngiltere Kraliyet Astronomi Topluluğu’ndan bilim insanları, ilk yıldızların ortaya çıktığı “kozmik şafak” olarak bilinen olayın, büyük patlamadan 250 ila 350 milyon yıl sonra gerçekleştiğini keşfettiler. Evrenin 13,8 milyar yaşında olduğunu düşünürsek ilk yıldızların günümüzden 13,5-13,4 milyar yıl önce ortaya çıktıklarını söyleyebiliriz.
University College London’dan Prof. Richard Ellis, söz konusu keşifleri ile ilgili yapmış oldukları açıklamada “Evrenin ilk kez ne zaman yıldız ışığıyla yıkandığına dair ilk ikna edici kanıta sahibiz” şeklinde konuştu. Bilim insanları, keşif için en uzak 6 galaksiyi inceledi. Söz konusu galaksiler Dünya’dan öylesine uzak bir mesafede yer alıyorlar ki en güçlü teleskoplarla dahi birkaç piksel büyüklüğünde görülebiliyorlar.
Çalışmanın başındaki isimlerden biri olan Cambridge’deki Kavli Astronomi Enstitüsü’nden Dr. Nicolas Laporte ise keşifle ilgili olarak “Evren tarihindeki bu önemli anın ne zaman gerçekleştiğini gözlemlerle ilk kez tahmin edebildik” dedi ve açıklamalarına şu şekilde devam etti:
“Işık parçacıklarının 13 milyar yıldan fazla bir süredir uzayda seyahat ettiğini ve sonra bir teleskopa girdiğini düşünmek harika. Astrofizikçi olmanın şahane yanı, zamanda yolculuk ve uzak geçmişe tanık olma yeteneği.”
Çalışmanın bilim adına bir başka önemli yanı ise evrendeki ilk galaksilerin dahi üzerlerinde araştırma yapabilecek kadar ışıklarını Dünya’ya ulaştırabildiklerinin görülmesi oldu. Böylece James Webb Uzay Teleskobu, uzaydaki en güçlü teleskop olarak evrenin tarihi hakkında daha fazla keşif gerçekleştirilebilmesini sağlayabilecek.
İskoçya Kraliyet Astronomu Prof. Catherine Heymans, konuyla ilgili olarak yapmış olduğu açıklamada, “Dünya gezegeninde küçük bir medeniyet olan insanlık olarak, uzaya gönderebileceğimiz ve Büyük Patlama’dan sadece birkaç yüz milyon yıl sonraki evrene bakabileceğimiz bir teleskop yaratabilmemiz ne kadar harika değil mi?” ifadelerini kullandı.
İlk yıldızlar, yegane yıldızımız olan Güneş’ten epey farklı yapıya sahiplerdi. Yalnızca hidrojeni helyuma çeviren ve Güneş’e göre çok daha büyük boyutlara sahip olan bu yıldızlar, patladıklarında ise evrendeki diğer ağır elementleri meydana getirdiler. Söz konusu araştırmayla ilgili konuşan Prof. Richard Ellis, “Biz kendimiz yıldız evriminin ürünü olduğumuz için kendi kökenimize bakıyoruz” dedi.
Bilim insanları, söz konusu araştırmayı gerçekleştirmek için ilk olarak galaksilerin Dünya’dan ne kadar uzakta olduğunu hesapladılar. Zira galaksiler ne kadar uzaktaysa ışıklarının Dünya’ya ulaşması o kadar uzun sürüyor. Dolayısı ile söz konusu galaksiler o kadar ‘eski’ oluyor. Söz konusu araştırmada ele alınan altı galaksi, tespit edilen en eski galaksilerden ve mevcut teleskopların gözlem sınırlarını zorluyor.
