Salgınla başlayan ekonomik çalkantıda, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye’de de ciddi miktarda parasal genişlemeye gidildi. Bu süreçte özellikle işletmelerin ve istihdamın korunması amaçlandı. Türk bankacılık sektörü, ekonominin yapı taşlarından olan KOBİ’lere, Covid-19 salgını boyunca kredi kanallarını açık tuttu. Sektörün KOBİ kredilerindeki sekiz aylık artışı 220 milyar lirayı aştı. KOBİ’lere ocak-ağustos döneminde 222,5 milyar lira finansman tahsis edildi.
Türkiye gazetesinin haberine göre; bu süreçte ihtiyaç kredilerinin kullanım amacı ve piyasadaki yansımaları eleştiri konusu oldu. Bankaların ‘tüketici’ kredileri (konut, otomobil ve ihtiyaç) ocak-eylül döneminde, geçen yılın aynı aralığına göre yüzde 57 gibi ciddi oranda artarak 662 milyar liraya yükseldi. Pandemide 8 milyon kişiye sağlanan “bireysel temel ihtiyaç kredisi” desteği de bu kapsamda yer aldı. Hane halkı ihtiyaçlarının karşılanması için verilen bu kredilerin miktarı 47,5 milyar TL’yi buldu. Altı ay ödemesiz ve oldukça düşük faizle verilen bu kredilere, ihtiyacı olan olmayan herkes, cazip şartları sebebiyle hücum etti. Tüketicilerin fiyatına çok da bakmadan altın, dolar, ev, araba aldığı görüldü. Ancak bugün gelinen noktada ucuz paranın en belirgin yan etkisi yaşanıyor. Konut ve otomobil çoğu kimse için yüksek fiyatlara tırmandı. Altın sevdasına da milyarlarca dolar ithalat faturası ödedik. Dövizde zirveleri gördük, faiz yükseldi, bedava para bitti.
24 MİLYAR DOLAR ALDIK!
2020’nin başında bankalarda 223 milyar dolar döviz mevduatı bulunuyordu. Ekim sonu itibarıyla bu rakam 247 milyar dolara dayandı. Ocak ayını 6 TL’den tamamlayan dolar, son kapanışını 8,32’den yaptı.
‘ALTIN’A KOŞTUK İTHALAT PATLADI
Geçen senenin sekiz ayında 7,3 milyar dolar olan altın ithalatı, bu yılın aynı döneminde 16 milyar doları aştı. Ağustos sonu itibarıyla bankalarda yurt içi yerleşiklerin yaklaşık 470 ton altını bulunuyor. Yıl başında bu rakam 250 ton civarındaydı. Bu altınları ithal etmek için dışarı döviz çıktı. Gelen fiziki altınların çoğu ise yastık altına girdi.
NE STOKLAR ERİDİ NE UCUZ EV KALDI
9 ayda konut kredileri 78,4 milyar lirayla zirve yaptı. Satılan konut sayısı 1 milyonu aştı, fiyatlar en az yüzde 30 arttı. Bu süreçte “üretime teşvik” varsayılan sıfır konut satışı 360 binde kaldı. Şimdi satılmayı bekleyen binlerce sıfır konut yüksek faize takıldı. Vatandaşın alım gücü sınırı olan 400 bin TL altında da talep gören konut kalmadı.
SIFIR OTOMOBİL ARTIK LÜKS OLDU
Taşıt kredileri 9 ayda 10,8 milyar lirayla rekor kırdı. Otomobil satışları 2019’un aynı dönemine göre 281 binden 494 bin adede çıktı. Artan talebe kurdaki yükseliş eklenince, fiyatlar yüzde 100’e varan oranda tırmandı. Sıfır araçlar 115 bin TL’den başlıyor. ‘İkinci el’de ise 50 bin TL fiyatlarda genç ve temiz araç bulmak imkânsızlaştı.
